• • Samoocena, nadzieja na sukces i style radzenia sobie ze stresem a satysfakcja z małżeństwa w okresie późnej dorosłości
    Paweł Brudek, Joanna Lenda, Stanisława Steuden
    Wstęp. Satysfakcja z małżeństwa stanowi jeden z głównych predyktorów zdrowia fizycznego i psychicznego osób starszych. Nadrzędnym celem prezentowych badań była identyfikacja korelacji pomiędzy samooceną, nadzieją na sukces i stylami radzenia sobie ze stresem a satysfakcją z małżeństwa osób w okresie późnej dorosłości oraz wyłonienie predyktorów szczęśliwego życia we dwoje na progu starości. Materiał i metody. Przebadano 120 osób (60 par małżeńskich) w wieku od 60 do 75 lat. W omawianym projekcie badawczym zastosowano cztery metody psychologiczne takie, jak: (1) Skala Samooceny (SES); (2) Kwestionariusz Nadziei na Sukces (KNS); (3) Inwentarz Radzenia Sobie w Sytuacjach Stresowych (CISS); (4) Kwestionariusz Dobranego Małżeństwa (KDM-2). Wyniki. Przeprowadzone analizy ujawniły szereg istotnych zależności. Pozwoliły także na identyfikację modelu satysfakcji z małżeństwa, w ramach którego głównym predyktorem jest unikowy sposób radzenia sobie ze stresem skoncentrowany na angażowaniu się w czynności zastępcze. Uzyskany wzorzec wyników sugeruje, że wraz ze wzrostem tendencji do unikania konfrontacji z zaistniałymi problemami, wyrażającej się podejmowaniem czynności zastępczych, satysfakcja z małżeństwa obniża się. Wnioski. Samoocena i nadzieja na sukces pozytywnie wiążą się z zadowoleniem z małżeństwa osób starszych. Także style radzenia sobie ze stresem pozostają w istotnym związku z satysfakcją małżeńską seniorów. W tym przypadku kierunek korelacji jest ujemny. Znaczącym predyktorem szczęścia w okresie późnej dorosłości okazał się styl radzenia sobie ze stresem skupiony na angażowaniu się w czynności zastępcze. (Gerontol Pol 2016, 24, 83-90)
     PDF 

• • Poczucie koherencji a zadowolenie z życia u osób starszych
    Krystyna Kurowska, Barbara Orzoł
    Wstęp. Proces starzenia się polskiej społeczności powoduje zwiększone zainteresowanie problematyką starości. Okres ten niesie ze sobą szereg problemów dla ludzi w podeszłym wieku. Jednym z zasobów, który odgrywa ważną rolę w przystosowaniu się do starości jest poczucie koherencji. Od niego zależy optymalne funkcjonowanie somatyczne, jakość dobrostanu psychicznego i społecznego, a także efektywność radzenia sobie z różnymi trudnościami życiowymi. Im silniejsze poczucie koherencji, tym większe prawdopodobieństwo dobrego samopoczucia, a w rezultacie satysfakcjonujące i pomyślne starzenie się. Cel. Ustalenie związku między poziomem poczucia koherencji a stopniem odczuwanego zadowolenia z własnych osiągnięć życiowych, jako wykładnika w utrzymaniu optymalnego stanu zdrowia u osób starszych. Materiał i metody. Badaniami objęto 102 osoby w podeszłym wieku zamieszkujące we własnym środowisku domowym, będące pod opieką POZ w Tucholi. Poczucie koherencji oceniano za pomocą kwestionariusza Ogólnej Orientacji Życiowej (SOC-29) a poziom zadowolenia – Skalą Satysfakcji Życiowej (SWLS). Wyniki. Poczucie koherencji jest istotnym wyznacznikiem zadowolenia z życia u osób starszych. Średni poziom globalnego SOC wyniósł 144,33. Najwyższe wartości uzyskali w poczuciu zrozumiałości, a najniższe w sensowności. Prezentowali przeciętny poziom satysfakcji z życia w skali SWLS (21,50 pkt). Wykazano dodatni związek pomiędzy zadawalającymi parametrami SOC a odczuwaniem zadowolenia z życia u osób starszych. Im wyższe poczucie koherencji, zrozumiałości, zaradności oraz sensowności – tym wyższy poziom odczuwanego zadowolenia z życia. Wnioski. Wykazanie istotnego związku, między poziomem poczucia koherencji z zadawalającym poziomem satysfakcji z życia świadczy, o dobrym przystosowaniu się do okresu starości. (Gerontol Pol 2016, 24, 91-97)

 PDF 

• • Sprawność funkcjonalna osób w podeszłym wieku chorujących na cukrzycę – doniesienia wstępne
    Marzena Agnieszka Humańska, Mirosława Felsmann, Justyna Sopalska
    Wstęp. Cukrzyca to choroba przewlekła. Nieprawidłowo leczona oraz le kontrolowana prowadzi do wielu powikłań – zarówno ostrych, jak i przewlekłych. Powikłania te znacznie utrudniaj choremu funkcjonowanie w yciu codziennym. S przyczyn wielu niesprawnoci, upoledzeń. Cel. Zbadanie jaka jest sprawno fizyczna osób starszych chorujcych na cukrzycę. Materiał i metody. Badania przeprowadzono wród osób po 60 roku ycia. Do badań uyto standaryzowanych kwestionariuszy – skali ADL i IADL oraz ankietę własnej konstrukcji zawierajc dane socjo-demograficzne. Przyjęto poziom istotnoci p  0,05 za statystycznie istotny. Wyniki. Grupę badawcz tworzyło 50 osób. Kobiety stanowiły 46%, a męczyni 54% badanej grupy. rednia wieku badanych osób wynosiła 70 ± 8,607 lat. Prawie połowa badanych – 44% populacji – posiadało wykształcenie rednie. Większo respondentów – 60% pozostawało w zwizkach małeńskich. Istniały istotne statystycznie rónice pomiędzy kobietami a męczyznami w poziomie zalenoci w oparciu o skalę IADL (kobiety wykazuj przeciętnie niszy poziom niezalenoci). Najbardziej zalene w wykonywaniu czynnoci ycia codziennego były osoby owdowiałe. Wraz z upływem lat pogarszała się równie sprawno fizyczna- im osoba starsza, tym poziom niezalenoci i sprawnoci mniejszy. Nie istniały rónice istotne statystycznie w pomiędzy sprawnoci funkcjonaln a sposobem przyjmowania leków przez badanych. Wnioski. Na sprawno czynnociow osób starszych chorujcych na cukrzycę istotnie wpływał wiek badanych. Im starsza osoba, tym sprawno funkcjonalna ulegała pogorszeniu. Wykazano istotn statystycznie zaleno między funkcjonowaniem w yciu codziennym a płci, wykształceniem oraz stanem cywilnym badanych. Rodzaj stosowanego leczenia nie miał istotnego statystycznie wpływu na sprawno funkcjonaln respondentów. (Gerontol Pol 2016, 24, 98-101)

 PDF 

• • Aktywność fizyczna, skład ciała i sprawność funkcjonalna kobiet powyżej 60 roku życia uczestniczących w zorganizowanej aktywności fizycznej
    Anna Ogonowska-Słodownik, Andrzej Kosmol, Natalia Morgulec-Adamowicz
    Wstęp. Ze względu na zmiany, jakie zachodzą w poziomie aktywności fizycznej, składzie ciała oraz sprawności funkcjonalnej wraz z wiekiem oraz ich wpływ na codzienne życie człowieka pomiar tych parametrów stanowi niezbędny element całościowej oceny zdrowia osób starszych. Różne formy zorganizowanej aktywności fizycznej podejmowane przez osoby starsze mogą w różnym stopniu wpływać na poziom tych parametrów. Cel. Ocena różnic w poziomie aktywności fizycznej codziennej, składzie ciała i sprawności funkcjonalnej kobiet powyżej 60 roku życia podejmujących różne formy zorganizowanej aktywności fizycznej. Materiał i metody. W badaniach wzięło udział 151 kobiet (68,1 ± 5,7 lat), które podzielono ze względu na rodzaj podejmowanej formy aktywności fizycznej. Aktywność fizyczna mierzona była przy pomocy akcelerometru ActiGraph GT3-BT, skład ciała z wykorzystaniem analizatora Tanita BC 420 MA, sprawność funkcjonalna oceniona została przy pomocy Senior Fitness Test. Wyniki. Istotne statystycznie różnice wykazano dla czasu poświęconego codziennej aktywności fizycznej o intensywności od umiarkowanej do wysokiej (MVPA/dzień). Kobiety uczestniczące w gimnastyce w połączeniu z nordic walking podejmowały w życiu codziennym znamiennie więcej MVPA/dzień w porównaniu do grup ćwiczących gimnastykę, gimnastykę w połączeniu z aktywnością w wodzie i podejmujących samą aktywność w wodzie. Nie wykazano statystycznie znamiennych różnic pomiędzy grupami pod względem większości parametrów składu ciała oraz sprawności funkcjonalnej. Wnioski. Podejmowanie przez kobiety powyżej 60 roku życia zorganizowanej aktywności fizycznej w formie nordic walking, gimnastyki i aktywności w wodzie wpływa na zwiększenie ich codziennej aktywności fizycznej i utrzymanie poziomu sprawności funkcjonalnej. Informacje te powinny być również uwzględniane przy tworzeniu programów zorganizowanej aktywności fizycznej i promocji aktywnego stylu życia w tej grupie wiekowej kobiet. (Gerontol Pol 2016, 24, 102-108)

 PDF 

• • Płeć a etiologia zakażeń układu moczowego (ZUM) u starszych pacjentów w szpitalnych oddziałach niezabiegowych
    Małgorzata Toczyńska-Silkiewicz, Zyta Beata Wojszel, Paweł Pecuszok
    Wstęp. Bakteryjne zakażenia układu moczowego (ZUM) to jedne z najczęstszych infekcji w populacji geriatrycznej. Często wiążą się one z empiryczną antybiotykoterapią i zagrożeniem narastania oporności patogenów. Cel badań. Ocena czynników etiologicznych ZUM u starszych pacjentów oddziałów niezabiegowych szpitala MSW w Białymstoku na przestrzeni 8 lat obserwacji oraz ocena różnic w tym zakresie między mężczyznami i kobietami. Materiał i metody. Przeprowadzono 8-letnią retrospektywną analizę wyników badań bakteriologicznych moczu wykonanych w latach 2006-2013 u osób po 60 roku życia hospitalizowanych w oddziałach niezabiegowych szpitala MSW w Białymstoku. Z grupy 2365 pacjentów z wykonanym badaniem bakteriologicznym moczu wyselekcjonowano osoby z dodatnim posiewem moczu z bakteriurią  105 CFU i rozpoznanym klinicznie ZUM. Wyniki. Zidentyfikowano czynniki etiologiczne 958 przypadków ZUM. Bakterie Gram-ujemne odpowiadały istotnie częściej za ZUM u kobiet (87,2% versus 77,1% u mężczyzn, p < 0,001). Najczęściej izolowanym u kobiet patogenem była Escherichia coli (72,2% versus 40,0% u mężczyzn). U mężczyzn znacznie częściej stwierdzano natomiast Proteus spp. (20,6% versus 6,3% u kobiet), patogeny z grupy „inne Enterobacteriaceae” (11,8% versus 7,7%), „pałeczki niefermentujące Gram ujemne” (4,7% versus 0,9%) oraz „inne ziarniniaki Gram dodatnie” (18,2% versus 9,1%). Różnice w częstości występowania poszczególnych patogenów między grupami płci były w większości przypadków statystycznie istotne. Wnioski. Istnieją duże różnice w częstości występowania poszczególnych czynników etiologicznych ZUM u pacjentów geriatrycznych między mężczyznami i kobietami. O ile patogenem odpowiedzialnym za większość ZUM wśród hospitalizowanych starszych kobiet jest Escherichia coli, to u mężczyzn istotny udział mają inne bakterie Gram ujemne i bakterie Gram dodatnie. (Gerontol Pol 2016, 24, 109-113)

 PDF 

• • Prawidłowe zakresy wskaźnika BMI dla osób starszych w kontekście zachorowalności, śmiertelności oraz statusu funkcjonalnego
    Agata Grzegorzewska, Krzysztof Wołejko, Alicja Kowalkowska, Gabriel Kowalczyk, Alina Jaroch
    Wstęp. Ostatnio wielką uwagę poświęca się kwestii starzenia. Jednym z największych wyzwań medycznych jest stworzenie odrębnych wartości wskaźnika BMI dla osób starszych. Cel pracy. Głównym celem publikacji było zaprezentowanie aktualnych badań, analizując poprawność stosowania dotychczasowych zakresów wskaźnika BMI u osób starszych. Materiał i metody. W publikacji zostało wykorzystanych 27 źródeł, w tym 18 publikacji naukowych, 4 podręczniki medyczne opublikowane po 2004 roku oraz 5 stron internetowych. Wyniki i dyskusja. Najkorzystniejszy zakres wskaźnika BMI dla osób starszych wynosił 25–27 kg/m2 (z wyjątkiem populacji azjatyckiej). Zapewniał on najniższą śmiertelność, mimo że wskazywał na występowanie nadwagi i lekkiej otyłości. Wyższe wartości BMI (nawet >30 kg/m2) wiązały się z lepszą sprawnością osób w wieku podeszłym. Wnioski. Aktualnie stosowane zakresy wskaźnika BMI dla osób starszych nie są najbardziej optymalne, często bywają błędnie interpretowane. W związku z tym konieczne jest określenie nowych, bardziej aktualnych zakresów. (Gerontol Pol 2016, 24, 114-118)

 PDF 

• • Nieodpowiednie postawy i zachowania, jakich doświadczają osoby starsze
    Jacek J. Pruszyński, Jacek Putz, Tomasz Maksymiuk
    Ageizm (ang. ageism) – to wyznawanie irracjonalnych poglądów i przesądów dotyczących jednostek lub grup społecznych opartych na ich wieku. Ageizm odnosi się do postaw i obejmuje stereotypy i uprzedzenia wobec starości, oraz stwarza podstawy do dyskryminacji ze względu na wiek. Zjawiskiem związanym z ageizmem jest „gloryfikacja młodości” oraz wszelkich jej atrybutów. „Festiwal młodości” usuwa ze społecznej świadomości, a przynajmniej spycha na jej margines, wszystko to, co nie mieści się w lansowanych przez „gloryfikację młodości” kanonach. Nie pozostawia to wiele miejsca na refleksję nad sensem i celem ludzkiego bytu czy też nad jego trwałymi wartościami, a więc tymi aspektami ludzkiego życia, które przypisane są w niejako naturalny sposób, wiekowi starszemu. Analiza przeprowadzona przez nas, ma na celu przedstawienie podstawowych przejawów nieodpowiednich postaw i zachowań, z jakimi spotykają się na co dzień ludzie starsi. Problem ten jest tym istotniejszy, iż sytuacje, jakich doświadczają osoby starsze, mają również wpływ na społeczności lokalne i społeczeństwo jako całość. Dodatkowo ocenę rozmiarów problemu zaniedbań i nadużyć utrudnia sytuacja, w której część z nich nie zostaje rozpoznana i zgłoszona. Zjawisko to odzwierciedla między innymi bardzo poważny problemem dotyczący dyskryminacji, jakiej doznają osoby starsze, mianowicie powszechność jej nierozpoznawania, a przez to niedoszacowania. Świadomość istnienia zjawiska nieodpowiedniego, krzywdzącego traktowania osób starszych, jest ciągle jeszcze niedostatecznie rozpowszechniona nie tylko wśród społeczeństwa, ale również wśród pracowników ochrony zdrowia i opieki społecznej. (Gerontol Pol 2016, 24, 119-126)

 PDF 

• • Efekt drugiego przejścia demograficznego na strukturę społeczeństwa w Polsce i związane z tym wyzwania
    Jacek Pruszyński, Jacek Putz
    Starzenie się społeczeństw, wynikające z wydłużania się średniej trwania życia i zmniejszenia stopy urodzeń, stanowi najbardziej charakterystyczną cechę demograficzną populacji wielu krajów, a wzrost liczby i odsetka ludzi starych na świecie jest jednym z najsilniej rzutujących czynników na życie całych społeczeństw, w szczególności na systemy opieki zdrowotnej i socjalnej. W Polsce i niektórych innych krajach, zjawisko starzenia się populacji połączone ma być ze zmniejszaniem się liczby całej populacji. Zjawisko to częściowo wynika z procesu przemian modelu rodziny oraz zasad jej tworzenia i rozwiązywania. Przyczyn tych zmian upatruje się w procesach transformacji społeczno-gospodarczych, radykalnych zmianach na rynku pracy, wzroście kosztów alternatywnych małżeństwa i/lub macierzyństwa, oraz rosnących trudnościach w łączeniu ról partnera i rodzica. W związku z negatywnymi efektami kryzysu demograficznego, działania na rzecz poprawy wskaźników demograficznych, poza wysiłkami na rzecz poprawy sytuacji materialnej rodziny, powinny uwzględniać pomoc w realizowaniu planów prokreacyjnych lub przekonywać do ich korekty. Postępujący proces starzenia populacji Polski, podobnie jak i całej Europy stwarza liczne wyzwania dla polityki społecznej, której cele, poza zaspokojeniem narastających potrzeb opiekuńczo – zdrowotnych powinny uwzględniać starania na rzecz poprawy wskaźników demograficznych a w szczególności liczby urodzeń. (Gerontol Pol 2016, 24, 127-132)

 PDF 

• • Bezsenność w starszym wieku – przyczyny i możliwości leczenia niefarmakologicznego
    Anna Kańtoch, Barbara Gryglewska
    Celem artykułu jest przegląd piśmiennictwa, dotyczącego epidemiologii, symptomatologii, algorytmu diagnostycznego oraz możliwości zastosowania postępowania niefarmakologicznego w leczeniu bezsenności u osób w wieku podeszłym. Bezsenność jest jedną z najczęstszych dolegliwości w populacji osób starszych, co może mieć znaczący wpływ na jakość życia w tej grupie wiekowej. Etiologia tego schorzenia w populacji geriatrycznej może być wieloczynnikowa. Najczęściej ma charakter wtórny, wynikający z obecności chorób współistniejących, statusu socjoekonomicznego czy czynników psychospołecznych. Bezsenność może być potencjalną przyczyną chorobowości i śmiertelności w starszym wieku z powodu zwiększonej urazowości, częstości występowania upadków, wypadków samochodowych, a także zwiększonego ryzyka chorób sercowo-naczyniowych lub zaburzeń poznawczych. W postępowaniu niefarmakologicznym istotne znaczenie odgrywają takie czynniki jak: przestrzeganie zasad higieny snu, zwiększenie aktywności fizycznej czy zastosowanie terapii behawioralno –poznawczej. Zaleca się jednak stosowanie kilku tych metod jednocześnie. Leki nasenne, ze względu na możliwe działania niepożądane, powinny być stosowane krótkotrwale, tylko w początkowym okresie leczenia zaburzeń snu. (Gerontol Pol 2016, 24, 133-141)

 PDF 

• • Badania neuroobrazowe w diagnostyce łagodnych zaburzeń neuropoznawczych o etiologii alzheimerowskiej
    Sylwia Ferenc, Natalia Ciesielska, Remigiusz Sokołowski, Karolina Klimkiewicz, Marta Podhorecka, Kornelia Kędziora-Kornatowska
    Zaburzenia funkcji neuropoznawczych (NCD – neurocognitive disorders) stanowią coraz większy problem z uwagi na proces starzenia się społeczeństwa. Zmiany o etiologii alzheimerowskiej są najczęściej występującą postacią zaburzeń neuropoznawczych. Badania neuroobrazowe pozwalają na wczesne wykrycie zmian w strukturach mózgu rozwijających się jeszcze przed wystąpieniem objawów klinicznych oraz określenie etiologii zaburzeń neuropoznawczych. Dokładne określenie etiologii zaburzeń NCD może wpłynąć na ułatwienie poszukiwania nowych i efektywnych metod terapeutycznych. Techniki obrazowania metodą rezonansu magnetycznego (MR), pozytonowa tomografia emisyjna (PET) i tomografia emisyjna pojedynczych fotonów (SPECT) są badaniami mającymi zastosowanie w diagnostyce łagodnych zaburzeń neuropoznawczych o etiologii alzheimerowskiej. Nie są określone jednak standardowe kryteria charakteryzujące wczesne stadium rozwoju łagodnych NCD. Badania neuroobrazowe z uwagi na trudną dostępność nie są stosowane w codziennej praktyce klinicznej. Kolejne badana naukowe z zastosowaniem technik neuroobrazowania mogą dostarczyć dokładnych informacji o etiologii występujących zmian oraz ułatwić poszukanie nowych terapii łagodnych NCD. (Gerontol Pol 2016, 24, 142-150)

 PDF 

• • Amlodypina i atorwastatyna pod postacią preparatu typu polypill – szansa na poprawê skutecznoœci w zakresie redukcji całkowitego ryzyka sercowo-naczyniowego u pacjentów starszych
    Agnieszka Neumann-Podczaska
    Aktualne rekomendacje podkreślają korzyści płynące ze stosowania preparatów złożonych, zawierających dwie lub trzy substancje czynne w jednej tabletce. W pracy przedstawiono dotychczasowe efekty leczenia osiągnięte przy użyciu preparatu skojarzonego (typu polypill) zawierającego amlodypinę i atorwastatynę. (Gerontol Pol 2016, 24, 151-154)

 PDF